KEBANYAKAN kecacatan kanak-kanak boleh dielakkan sekiranya perkembangan awal dalam masa 12 bulan pertama selepas bayi dilahirkan diberi perhatian sepenuhnya oleh penjaga.
Pengesanan awal perkembangan kanak-kanak ini membolehkan penjaga melakukan langkah selanjutnya iaitu membuat stimulasi atau rangsangan bagi membetulkan keadaan.
Menurut pakar perunding pediatrik dan juga pensyarah di Jabatan Pediatrik Pusat Pengajian Sains Perubatan (PPSP) Universiti Sains Malaysia (USM) Kubang Kerian, Kelantan, Dr. Wan Asma Wan Ismail, secara normalnya, perkembangan kanak-kanak boleh dibahagikan kepada empat aspek utama.
Empat aspek itu ialah perkembangan kanak-kanak dari segi motor kasar, perkembangan pergerakan motor halus dan penglihatan, perkembangan pertuturan dan bahasa serta perkembangan sosial.
"Perkembangan motor kasar adalah perkembangan yang terpenting sekali kerana jika terbantut atau tidak mengikut tahap sepatutnya, maka ia akan menjejaskan pergerakan-pergerakan lain kanak-kanak itu.
"Perkembangan motor kasar merujuk kepada kebolehan kanak-kanak menggunakan otot-otot besar atau otot kasar mereka termasuklah otot-otot di leher, belakang, badan, lengan dan kaki,'' katanya ketika ditemui di Kubang Kerian, Kelantan, baru-baru ini.
Menurut beliau, bayi normal yang baru dilahirkan berkebolehan untuk menggerakkan semua kaki dan tangannya secara bebas dan aktif walaupun tanpa tujuan tertentu.
Bagaimanapun bagi bayi yang bermasalah semasa dilahirkan seperti lemas serta tidak cukup bulan, pergerakan ini akan mengalami sedikit sebanyak gangguan.
Ibu bapa perlu mengambil tindakan susulan jika tanda-tanda awal seperti lemahnya kawalan leher yang baik walaupun bayi berusia tiga bulan ke atas atau bayi hanya menggerakkan sebelah anggotanya sahaja.
Langkah-langkah stimulasi seperti aktiviti-aktiviti rangsangan untuk kawalan kepala perlu dilakukan bagi membaiki keadaan ini.
Perkembangan seterusnya yang perlu dilalui oleh bayi-bayi yang normal jelas Dr. Wan Asma, ialah perkembangan pergerakan halus dan penglihatan.
Ia merujuk kepada kebolehan mengguna dan mengawal pergerakan yang dilakukan oleh otot-otot kecil dan halus yang terdapat pada jari-jari tangan dan otot-otot di lengan.
"Jika bayi masih menggenggam jari-jarinya pada kebanyakan masa selepas berumur enam minggu ke atas, terutamanya semasa bayi berumur tiga bulan, ini mungkin menunjukkan tanda-tanda awal kerencatan otak jenis spastik.
"Bayi juga seharusnya memandang muka seseorang dengan tepat,'' jelasnya.
Perkembangan seterusnya yang perlu diperhatikan ialah dari segi pertuturan dan bahasa.
Dalam aspek ini, tanda-tanda yang perlu diperhatikan ialah jika bayi terlalu baik tanpa menangis atau lapar, atau tidur sepanjang masa terutamanya selepas berumur enam minggu ataupun menangis tidak berhenti-henti tanpa sebab.
Bayi yang tidak bertindak balas dengan bunyi yang kuat atau tidak menunjukkan tindak balas ketika kita bercakap dengannya juga perlu diberi perhatian.
"Jika bayi tidak menunjukkan apa-apa tindak balas terhadap bunyi yang kuat, ini memerlukan pengesahan dari doktor,'' jelasnya lagi.
Seterusnya, perkembangan sosial merujuk kepada kecenderungan bayi untuk melihat dan memerhatikan wajah ibu terutama sekali apabila ibunya bercakap-cakap dengannya.
"Ini adalah kebolehan sosial bayi yang pertama dan bayi mula memberikan senyuman yang bermakna kepada ibunya semasa berumur enam minggu ke atas,'' katanya.
Bagi memberi bimbingan yang lebih terperinci terutamanya untuk mengesan tanda-tanda awal perkembangan kanak-kanak serta langkah yang boleh diambil untuk mengatasinya, sebuah kit semakan perkembangan awal kanak-kanak kini diterbitkan.
Kit Semakan Perkembangan dan Stimulasi Awal Kanak-Kanak ini akan dilancarkan pada Mac tahun hadapan.
Terang Dr. Asma, kit ini mempunyai 155 slide perkembangan kanak-kanak serta proses stimulasi yang boleh dilakukan oleh penjaga.
Buku baru tulisan beliau sendiri bertajuk Penilaian dan Stimulasi Kanak-Kanak Normal dua cakera padat mengenai perkembangan kanak-kanak serta penilaian dan proses-proses stimulasi kanak-kanak turut dimuatkan dalam kit ini.
Penjaga juga boleh membeli komponen-komponen di dalam kit ini secara berasingan.
Kit ini juga turut disasarkan kepada jururawat untuk membolehkan mereka memberi nasihat kepada penjaga agar melakukan stimulasi atau rangsangan tertentu sementara menunggu temu janji dengan doktor untuk mendapatkan rawatan lanjut.
Mereka yang berminat untuk mendapat kit atau buku boleh menghubungi Dr. Wan Asma sendiri di Jabatan Pediatrik, PPSP USM Kubang Kerian, Kelantan atau menghubungi beliau di talian 09-7651711 sambungan 2192.
No comments:
Post a Comment